فلات قاره؛ ۴۱ سال خودباوری در صنعت نفت ایران

فلات قاره به سطح شیب‌دار ملایم بستر آب‌های کم‌عمق دریاها گفته می‌شود که از انباشت توده‌های شن ساحل ایجاد شده و با شیبی ملایم به سوی اعماق اقیانوس و به‌طور معمول تا عمق ۲۰۰ متری ادامه می‌یابد. عرض فلات قاره در نقاط مختلف به‌طور قابل ملاحظه‌ای متفاوت است. برای نمونه عرض فلات قاره در برخی نقاط سواحل غربی ایالات متحده کمتر از ۵ مایل دریایی است، در حالی‌ که تمام سطح زیر آب دریای شمال فلات قاره محسوب می‌شود. عمق آب در خلیج فارس نیز از ۱۰ تا حدود ۱۰۰ متر است و وجود ذخایر غنی نفت و گاز، این منطقه را به یکی از مهم‌ترین مناطق دنیا تبدیل کرده است.

شرکت نفت فلات قاره ایران از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده نفت و گاز دریایی جهان است که وظیفه استخراج و بهره‌برداری از میدان‌های نفتی و گازی کشور در طول بیش از هزار و ۲۰۰ کیلومتر از گستره آب‌های نیلگون خلیج‌فارس (به استثنای پارس جنوبی و شمالی)، همچنین دریای عمان را با پیشینه بیش از نیم قرن تجربه به‌عهده دارد.

حوزه اصلی فعالیت شرکت نفت فلات قاره ایران منطقه خلیج‌فارس است که افزون بر ایران هفت کشور تولیدکننده عمده نفت جهان (عراق، کویت، عربستان، بحرین، قطر، امارات، عمان) در حاشیه آن قرار دارند. بر همین اساس خلیج‌فارس به قطب انرژی جهان معروف شده و فعالیت‌های اکتشاف و تولید نفت و گاز در آن از اهمیتی چشمگیر برخوردار است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با مصوبه شورای انقلاب در تاریخ ۱۳۵۸/۱۰/۱۸ همه قراردادهای مشارکت با شرکت‌های خارجی ملغی شد و یک سال پس از ادغام این شرکت‌ها، در تاریخ ۱۳۵۹/۰۶/۲۹ هم‌زمان با آغاز جنگ تحمیلی شرکت نفت فلات قاره ایران با هدف اداره همه میدان‌های نفت و گاز در خلیج‌فارس که پیش از این شرکت‌های آمریکایی و اروپایی عهده‌دار آن بودند، تأسیس شد.

حوادث سال‌های جنگ و صدمات قابل‌ملاحظه‌ای که به تأسیسات دریا و خشکی با قصد ناکارآمد کردن و توقف تولید وارد شد، این شرکت را برای رسیدن به مهم‌ترین هدف خود که تولید نفت است در مقابل چالشی بزرگ قرار داد که عبور از آن مستلزم فداکاری، ازخودگذشتگی و توانمندی بالای همه کارکنان آن بود.

حوزه اصلی فعالیت شرکت نفت فلات قاره ایران در خلیج‌فارس به ۶ منطقه زیر تقسیم می‌شود:

منطقه بهرگان، این منطقه شامل میدان‌های هندیجان، بهرگانسر، نوروز، سروش و ماهشهر است.

منطقه خارگ، این منطقه شامل میدان‌های فروزان، ابوذر، درود، اسفندیار، آرش و فرزاد است.

منطقه سیری، میدان‌های الوند، اسفند، سیوند، دنا، نصرت، فارور A و B در این منطقه واقع شده است.

منطقه لاوان که شامل میدان‌های رسالت، رشادت، سلمان، بلال و آلفا است.

منطقه کیش، در ۱۸ کیلومتری کرانه جنوبی خلیج‌فارس واقع و شامل میدان بزرگ گازی کیش است. تولید نفت از لایه نفتی پارس جنوبی از سوی پایانه شناور فرآورشی خلیج‌فارس در این منطقه انجام می‌شود.

منطقه قشم که شامل میدان‌های هنگام، هرمز A و B و D و F و توسن است. مرغوب‌ترین نفت صادراتی ایران در این منطقه و از میدان مشترک هنگام تولید می‌شود.

امروزه شرکت نفت فلات قاره ایران با دارا بودن نزدیک به ۱۰۰ میلیارد بشکه نفت درجا، بیش از ۱۸۰ تریلیون فوت مکعب گاز درجا و بیش از ۲۷ میلیون بشکه ظرفیت ذخیره‌سازی نفت خام، پیشتاز توسعه و تولید نفت دریایی در منطقه خلیج‌فارس و دارای بهترین‌های صنعت نفت دریایی است.

این شرکت دارای زنجیره کامل اکتشاف، بهره‌برداری و صادرات نفت خام است و شاید تنها شرکت تولید نفت در کشور است که عملیات اکتشاف تا صادرات نفت خام را با اتکا به توانمندی‌های خود انجام می‌دهد. ۱۵۹ سکوی دریایی (شامل ۲۹ سکوی بهره‌برداری بزرگ)، ۱۳ کارخانه خشکی، دو گوی شناور، سه اسکله صادرات نفت، یک اسکله صادرات محصولات گازی و تدارکاتی به همراه پایانه مدرن و عظیم شناور خلیج‌فارس با ظرفیت ذخیره‌سازی بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام و قابلیت هم‌زمان صادرات آن، همچنین ۴۴ مخزن ذخیره نفت خام و محصولات گازی به ظرفیت عملیاتی ۲۲.۵ میلیون بشکه نفت خام و حدود ۶۵۰ هزار بشکه محصولات گازی و چند هزار کیلومتر خط لوله انتقال نفت خام، بخش کوچکی از توانمندی شرکت نفت فلات قاره ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در صنعت نفت دریایی جهان است.

در شرکت نفت فلات قاره ایران، نفت با کیفیت‌های مختلف و از API ۱۹ در میدان‌های سروش و نوروز تا ۴۵ در میدان مشترک هنگام تولید می‌شود. نتیجه این بازه وسیع در کیفیت نفت تولیدی، عرضه ۶ کلاس مختلف نفت صادراتی از کل هشت کلاس نفت صادراتی کشور است و به‌وسیله این شرکت توانسته سلیقه طیف گسترده‌ای از خریداران را به خود جذب کند.