ماجرای حضور هندی‌ها در میدان گازی ایرانی چیست؟

ایران و هند سال‌هاست که بر سر پروژه فرزاد B با یکدیگر چالش‌هایی دارند. این پروژه به اندازه فاز یک پارس جنوبی، پتانسیل استخراج گاز دارد و حالا هندی‌ها خواب‌های جدیدی برای این پروژه دیده‌اند؛ بهره‌برداری ۳۰ درصدی از میدان گازی فرزاد B.

به گزارش اقتصاد انرژی به نقل از تجارت نیوز، کشور در شش ماه سرد سال روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز کسری گاز دارد که باید جبران کند و شرکت نفت و گاز پارس، میزان گاز میدان فرزاد B را حدود ۲۳ هزار میلیارد فوت مکعب گاز برآورده کرده است. شاید به همین دلیل است که سرانجام این ادعای هندی‌ها برای ایران بسیار مهم است.

اکونومیک تایمز هند و بقیه رسانه‌های دولتی این کشور حالا رسما اعلام کرده‌اند حتی اگر شرکت ایرانی از پروژه فرزاد B بهره‌برداری کند، آنها حق ۳۰درصدی از پروژه دارند.

چرا هیچ قراردادی امضا نشد؟

شرکت نفت دولتی هند در سال ۱۳۸۷ میدان فرزاد B را کشف کرد. در آن زمان تحریم‌ها اجازه نداد دولت نهم و طرف هندی مذاکره کنند یا اصلا قراردادی امضا شود. اما بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و شروع مذاکرات برجام، هندی‌ها که تصور می‌کردند تحریم‌ها رفع می‌شود برای مذاکره به ایران آمدند.

پیشنهاد هندی‌ها چه بود؟

پیشنهاد هندی‌ها، یک طرح توسعه سی ساله بود. این طرح تا سی سال به هند حق بهره‌برداری و برداشت گاز طبیعی از میدان فرزاد B می‌داد. به جز این، هند حق مشارکت در سود فروش گاز میدان را داشت. با این که جزییات این طرح به طور رسمی منتشر نشده است، به نظر می‌رسد هندی‌ها قصد داشتند از موضع ضعف ایران سواستفاده کنند. هندی‌ها آن زمان فکر می‌کردند ایران به دلیل تحریم‌ها انتخاب زیادی ندارد و مجبور است به خواسته آنان تن دهد.

مشخصا، پیشنهاد هندی‌‌ها برای ایران قابل‌قبول نبود. این پیشنهادها برای توسعه فرزاد B ‌از ۳ میلیارد تا ۱۱ میلیارد دلار متفاوت بود. البته هند آن گونه که اکونومیک تایمز هندی می‌نویسد، حتی خواستار حق بهره‌‌برداری ۳۰ ساله از درآمد فروش گاز این میدان شده شده است.

زنگنه آن زمان گفته بود: پیشنهادی که هندی‎ها ارائه داده‌اند، در طول ٣٠ سال هیچ عایدی برای ایران ندارد و هر چه تولید شود هندی‌‌ها به عنوان دستمزد و هزینه عملیات خود بر‌می‎دارند، هدف ما از توسعه میدان‌ها کسب درآمد است.

دولت دوازدهم بالاخره اردیبهشت امسال قراردادی ۵ ساله با ارزش ۷۸/ ۱میلیارد دلار با شرکت پتروپارس فاز جدیدی برای این میدان مشترک با عربستان کلید زد. با این وجود، مقامات هندی در گفت‌‌و‌‌گو با روزنامه اکونومیک‌تایمز هند در روز یک‌‌شنبه مدعی سهم ۳۰‌درصدی از این میدان فارغ از اینکه توسعه‌‌اش را چه شرکتی اجرا کند، شدند.

عربستان سهم ایران را استخراج می‌کند؟

عربستان تنها ۲۰ درصد از این میدان را در اختیار دارد. با این حال، از ژانویه ۲۰۱۶ آغاز به بهره‌‌برداری از میدان فرزاد ‌A و فرزاد B ‌کرده بود. این موضوع هم یک نگرانی دیگر برای ایران است زیرا با استخراج زیاد گاز در عربستان، منابع گازی از سمت ایران به سمت آن کشور حرکت می‌کنند.

با خروج ترامپ از برجام، امکان مذاکره و توافق برای ایران از دست رفت.

در همین زمان، چالش میان ایران و هند تا جایی پیش رفت که رویترز مدعی شد یک مقام هندی تهدید کرده هر بار خرید نفت از ایران را ۲۰ درصد کاهش می‌دهد. ایران هم در مقابل گفته بود از میزان تخفیف‌های نفتی که به هند می‌داده است، می‌کاهد.

حالا باید دید آیا هند از ایران شکایت می‌کند؟ دادگاه‌های بین‌المللی حق را به کدام یک از طرفین می‌دهند؟

روزنامه بیزنس‌ استاندارد مدعی شده بود: «این میدان توسط یک کنسرسیوم هندی کشف شد و به‌‌طور طبیعی به تولید از آن علاقه داشت و یک برنامه توسعه‌‌ای هم ارسال کرد، اما دولت ایران تصمیم گرفت که بدون مشارکت خارجی در این پروژه پیش‌رود.»