افزایش سه برابری صادرات نفت به پکن
چین، راه نجات ایران در فروش نفت

روزنامه واشنگتن تایمز آمریکا در گزارشی به موضوع تاثیر خرید نفت ایران توسط چین اشاره کرد و نوشت: پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و مشخص شدن پیروزی بایدن، چینی‌ها به سرعت میزان خرید نفت ایران را ۳ برابر کردند.

پس از ورود بایدن به کاخ سفید، شاهد افزایش تدریجی میزان خرید نفت ایران توسط چینی ها بوده ایم. چرا که پکن آشکارا تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی را نادیده گرفته و تلاش می کند تا به تندروهای تهران، کمک اقتصادی می‌کند.

کاخ سفید به دلیل نادیده انگاری خریدهای پکن که به گفته تحلیلگران به منزله حمایت غیرمستقیم چین از برنامه تسلیحات هسته ای ایران است و همچنین مواضع منطقه ای تهران و کنار گذاشتن تلاش های آمریکا و اروپا برای بازگرداندن برجام سال ۲۰۱۵ میلادی دولت اوباماست، مورد انتقادهای فزاینده ای قرار گرفته است.

مقامات اتحادیه اروپا این هفته اعلام کردند که مذاکرات متوقف شده احیای توافق هسته ای از ۲۹ نوامبر در وین از سر گرفته می شود. هرچند مشخص نیست که آیا واشنگتن و تهران می توانند به احیای توافق نزدیک شوند یا خیر. به نظر می رسد حمایت پنهان چین از اقتصاد ایران می تواند انگیزه ابراهیم رئیسی، رییس جمهور  ایران را برای مذاکره کاهش دهد.

دانیل راث، مدیر ایتلاف مقابله با ایران هسته ای که خریداران نفت خام ایران را در سراسر جهان دنبال می کند، می گوید: از زمانی که دولت ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا دست و پنجه نرم می‌کنند، نادیده گرفتن این اقدامات توسط چین، تنها عاملی است که نظام ایران را سرپا نگه داشته است.رژیم بدون درآمدهای نفتی خود از چین، نمی‌تواند تروریسم خود را به سراسر منطقه و اروپا صادر کند.

راث این هفته در مصاحبه ای گفت: این کشور بودجه دیگری برای پیگیری ساخت تسلیحات هسته ای و موشک های بالستیک یا برنامه های پهپادی خود ندارد. چین یکی از شش قدرت بین المللی حاضر در توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با ایران و عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است. هرچند آقای راث می گوید: به نظر می رسد پکن نگران این نیست که تهران هم اینک در حال پیشبرد فعالیت های هسته ای خود، بسیار فراتر از محدودیت های تعیین شده توسط توافق هسته ای برجام و همچنین محدودیت های قبلی شورای امنیت سازمان ملل است.

تهران می گوید از زمانی که رئیس جمهور ترامپ این توافق را در سال ۲۰۱۸ کنار گذاشت و تحریم ها علیه ایران و شرکای تجاری خارجی اش را دوباره اعمال کرد، به محدودیت های هسته ای پایبند نبوده است. راث می گوید: آیا چینی ها در مورد دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نگران هستند؟ من معتقدم در شرایط کنونی آنها چندان با این مسأله مشکلی ندارند. به هر حال، اگر چینی ها بخواهند میان جلوگیری از هسته ای شدن ایران و تداوم خرید نفت از ایران انتخاب کنند، گزینه دوم را بر می گزینند.

گزارش منتشر شده توسط ایتلاف مقابله با ایران هسته ای نشان می دهد در مارس و آوریل امسال، روزانه یک میلیون بشکه نفت ایران روانه به بنادر چین شده است. اما با کاهش تدریجی، این عدد در ماه اکتبر به روزانه ۵۸۶ هزار بشکه در روز رسیده است.

راث پیش‌بینی کرده که با توجه به فرا رسیدن ماه های سرد زمستان و افزایش تقاضای انرژی شاهد افزایش این عدد در ماه های آینده باشیم. پس از امضای برجام تا سال ۲۰۱۸ میلادی، شاهد افزایش میزان خرید نفت ایران توسط پکن بودیم، اما با خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ میلادی شاهد کاهش تدریجی میزان خرید نفت ایران توسط چینی ها بودیم.

دولت ترامپ تلاش کرد تا تحریم های بین المللی برای خرید نفت ایران به عنوان مهم ترین صادرات و بزرگترین منبع درآمدهای ارزی این کشور را اجرایی کند. این تحریم بخشی از کمپین فشار حداکثری با هدف متوقف کردن برنامه موشک های بالستیک ایران و مقابله با پشتیبانی از گروه های شبه نظامی در عراق، یمن، لبنان و سوریه بوده است.

با وجود انتقادات جهانی از دولت ترامپ، قریب به اتفاق دولت های دنیا با تحریم نفتی ایران همراهی کردند. در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی و اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی، چینی ها نیز میزان واردات خود را از ایران به پایین‌ترین میزان رساندند. از سال گذشته میلادی، میزان خرید نفت ایران توسط چینی ها به روزانه یک میلیون 160 هزار بشکه رسیده بود.

با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ میلادی، چینی ها به تدریج بر میزان خرید نفت از ایران افزودند.  تعدادی از کارشناسان امنیت ملی در آمریکا معتقد بودند پکن معتقد است به دلیل شرایط انتخاباتی و فضای عدم اطمینان حاکم بر سیاست داخلی ایالات متحده، شاهد مجازات های کاخ سفید به دلیل خرید نفت از ایران نخواهند بود.

پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و مشخص شدن پیروزی بایدن، چینی‌ها به سرعت میزان خرید نفت ایران را ۳ برابر کردند. سخنگوی کاخ سفید، هفته گذشته در پاسخ به سوال واشنگتن تایمز در مورد اینکه آیا دولت بایدن تمایلی به اعمال تحریم های ثانویه علیه شرکت های چینی خریدار نفت ایران برای توقف خرید نفت خام از تهران دارد، سکوت کرده بود.

سخنگوی وزارت امور خارجه بایدن می گوید: دولت ایالات متحده در تلاش است تا تهران را متقاعد کند که واشنگتن آمادگی دارد در صورت پایبندی ایران به توافق، تحریم‌ها را کاهش داده و بار دیگر به توافق هسته‌ای برجام بپیوندد.

آینده پرابهام

تصمیم چین برای خرید نفت خام ایران منبعی برای نگرانی در داخل دولت بایدن به شمار می رود. جک سالیوان، مشاور امنیت ملی و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، این موضوع را در ماه مارس طی اولین گفتگوهای رو در رو خود با همتایان چینی مطرح کردند. این نشست که در آلاسکا برگزار شد، مملو از تنش و اختلاف نظر در چند جبهه بود.

تعدادی از تحلیلگران معتقدند که کاخ سفید امیدوار است تا رهبران ایران، شکیبایی آمریکایی ها در برابر خرید نفت ایران توسط چین را عنوان ابزاری برای پذیرش دعوت بایدن برای بازگشت به برجام تلقی کنند.

به هر ترتیب، به نظر می‌رسد که شاهرگ حیات مالی از پکن تا تهران، تنها مقاومت ایران را در برابر اقدامات دیپلماتیک و اقتصادی دولت بایدن تقویت کرده است. مقامات دولت بایدن اذعان دارند که اگر نتوانند توافق هسته ای را نجات دهند، در حال بررسی گزینه های دیگر هستند. ماه هاست که ایران از شرکت در هر گونه مذاکرات هسته ای با مقامات آمریکایی خودداری کرده است. در عوض، با مقامات کشورهای دیگر طرف برجام شامل انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین وارد گفتگوهای غیرمستقیم شده است.

چهارشنبه گذشته ایران برای نخستین بار پس از از روی کار آمدن بایدن اعلام کرد که در پایان ماه جاری میلادی، در وین با مقامات آمریکایی گفتگو خواهد کرد. جمهوری خواهان بایدن را متهم می کنند که با نادیده گرفتن خرید نفت ایران توسط چینی ها به دنبال حفظ برجام و عدم فروپاشی آن است.

با یادآوری گذشته، وضعیت کنونی ممکن است یادآور لحظه‌ای در تاریخ رونالد ریگان باشد، زمانی که او به این باور رسید که اقدامات قهرآمیز برای بهره‌برداری از ضعف‌های مسکو و کمک به تسریع در فروپاشی رژیم شوروی مؤثر است. هرچند برای مقایسه شوروی ۱۹۸۹ و ایران ۲۰۲۱ نباید عجله کرد.

نویسنده: گوی تیلور
منبع: washington times
مترجم: محسن داوری