هوشمندسازی کنتورهای گاز به کجا رسید؟

سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز می‌گوید: اگر دولت و قوانین بالادستی اجازه دهند و نهادهای مربوطه مقدار مصرف حداقلی برای مشترکان گاز مشخص کنند، آنها می‌توانند از طریق صرفه‌جویی و بهینه‌سازی، مازاد مصرف گاز خود را در بورس انرژی عرضه کنند که این موضوع گام بعدی اجرای کامل پروژه هوشمندسازی کنتورهای گاز است.

به گزارش اقتصاد انرژی، ایران به‌عنوان دومین دارنده منابع گازی دنیا ظرفیت بالایی برای تولید گاز و حتی نقش‌آفرینی در بازار گاز منطقه دارد، اما در سال‌های اخیر با توجه به روند افسارگسیخته مصرف در کشور، حتی افزایش تولید در پارس جنوبی نیز نتوانسته پاسخگوی تقاضا باشد، به‌طوری که اکنون تراز گاز منفی شده و مجموع تقاضا از عرضه گاز پیشی‌ گرفته است.

اما پیش‌نیاز اجرای سیاست «قطعی گاز مشترکان پرمصرف» به‌ویژه در ماه‌های سرد سال، پس از اصلاح قیمت پلکان‌های مصرف که از پارسال اجرایی شد، نصب کنتور هوشمند برای این مشترکان است که در لایحه بودجه ۱۴۰۱ این وظیفه به‌عهده شرکت ملی گاز ایران گذاشته شده است.

طبق اعلام وزارت نفت، مشترکان پرمصرف گاز خانگی که جزو دهک‌های بالای جامعه‌اند، عامل کمبود گاز و خسارت ۲۰ میلیار دلاری به اقتصاد کشور هستند. با این تفاسیر آنها در روزهای سرد سال در اولویت قطعی گاز نسبت به دیگر بخش‌های تولیدی مصرف‌کننده گاز قرار می‌گیرند، زیرا زمانی که سیستم کنتور مشترکان خانگی هوشمند نباشد این امکان برای شرکت ملی گاز وجود ندارد که به‌صورت آنلاین به داده‌های مصرف روزانه گاز مشترکان دسترسی داشته باشد.

اکنون در سیستم کنتور گاز غیرهوشمند که در بخش خانگی مورد استفاده قرار گرفته است، مأموران شرکت گاز هر ۴۰ روز مقدار مصرف گاز هر مشترک را از روی کنتور رؤیت و ثبت می‌‎کنند؛ یعنی اگر سیستم کنتور گاز غیرهوشمند باشد تازه مأموران پس از ۴۰ روز متوجه می‎شوند فلان مشترک پرمصرف بوده است که در آن زمان به‌طور طبیعی کار از کار گذشته و از روزهای سرد سال عبور کرده‌ایم.

اما پیشنهاد لایحه بودجه ۱۴۰۱ برای نصب کنتور گاز هوشمند چه بوده است؟ در سال‌های گذشته در بند (د) تبصره ۱۵ قانون بودجه، شرکت ملی گاز موظف شده بود نسبت به نصب کنتور هوشمند برای مشترکان پرمصرف اقدام کند. این موضوع در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نیز تأکید شده است. طبق بند (د) تبصره ۱۵ لایحه بودجه ۱۴۰۱، به‌منظور اصلاح الگوی مصرف گاز، شرکت ملی گاز ایران موظف است از طریق بخش غیردولتی (با اولویت شرکت‌های کارور «اپراتورمجازی») نسبت به هوشمندسازی مصرف، برقراری ارتباط و شناسایی و وصول مطالبات مشترکان با اولویت مشترکان عمده پرمصرف و نصب کنتورهای هوشمند اقدام و هزینه مربوطه را به‌صورت اقساطی از مشترکان دریافت کند.

اجرای پایلوت هوشمندسازی کنتورهای گاز با همکاری دانش‌بنیان‌ها

سیدجلال نورموسوی، سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران در گفت‌وگو با خبرنگار شانا ضمن اینکه می‌گوید تاکنون پایلوت‌های مختلفی برای آزمون عملکردی کنتورهای هوشمند در کشور اجرا شده که از جمله می‌توان به نصب ۵ هزار کنتور برای مشترکان جزء (خانگی و تجاری) در منطقه بازار تهران اشاره کرد، تأکید می‌کند: در نخستین رویداد توسعه همکاری‌های دانش‌بنیان در استقرار هوشمندسازی نظام توزیع گاز طبیعی که ششم تیرماه برگزار شد، برخی از این شرکت‌ها به‌عنوان پیمانکار شناسایی شدند تا اجرای پایلوت این طرح تا سه ماه دیگر از سوی آنها آغاز شود و نشست‌هایی هم با آنها در شرکت ملی گاز برگزار شده است.

وی ابراز امیدواری می‌کند که اجرای این طرح تا پایان امسال (۱۴۰۱) در سطح کشور آغاز شود، ضمن اینکه اعلام می‌کند هزینه نصب کنتور برای افراد زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ه) و بهزیستی رایگان است و برای افراد دیگری که از طریق نهادهای حمایتی دیگر معرفی شوند، امکان پرداخت به‌صورت اقساط وجود دارد.

سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه این مدیریت بهره‌بردار طرح است، می‌گوید: تاکنون کارهای بسیار خوبی در زمینه هوشمندسازی و پایش مصارف عمده مانند نیروگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، صنایع فولاد و… انجام شده که این موضوع مطابق با تأکید صریح قانون در بند «د» تبصره ۱۵ قانون بودجه سال ۱۴۰۰، مبنی بر اولویت‌دهی بر هوشمندسازی مصارف عمده بوده است.

فروش مازاد گاز در بورس از طریق صرفه‌جویی و بهینه‌سازی

نورموسوی همچنین با اشاره به اظهارات مجید چگنی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران مبنی بر اینکه با اجرای پروژه هوشمندسازی کنتورهای گاز اگر مشترکی گاز کمتری مصرف کند، می‌تواند مازاد آن را در بورس انرژی بفروشد، توضیح می‌دهد: اگر دولت و قوانین بالادستی اجازه دهند و نهادهای مربوطه مقدار مصرف حداقلی برای مشترکان مشخص کنند، آنها می‌توانند از طریق صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مازاد مصرف گاز خود را در بورس انرژی عرضه کنند که این موضوع گام بعدی اجرای کامل پروژه هوشمندسازی کنتورهای گاز است.

براساس این گزارش، شرکت ملی گاز ایران طبق لایحه بودجه امسال، برای اصلاح الگوی مصرف، موظف است به‌منظور هوشمندسازی توزیع گاز و نصب کنتورهای هوشمند با اولویت مشترکان پرمصرف اقدام کند. در حوزه سخت‌افزاری، ساخت کنتورهای هوشمند در اولویت قرار دارد و اکنون در اروپا نیز بحث‌های هوشمندسازی پیگیری می‌شود. این پروژه کلان باید در چهار سال عملیاتی شود و بر اساس برآورد اولیه، ۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.